中國大陸LGBT群體的困境:台灣同性婚姻法案引發的思考
- Lynn (Lara Owen)
- BBC International's Oost-Aziatische correspondent voor vrouwenzaken
De stemming over de Taiwanese wet op het homohuwelijk zet indirect de benarde situatie van de LGBT-gemeenschap (lesbisch, homo, biseksueel, transgender) op het Chinese vasteland in de schijnwerpers. Waarom zijn Chinese homo-activisten sceptisch over het potentieel voor verbetering op dit gebied op het Chinese vasteland?
Op 17 mei heeft de Wetgevende Yuan van Taiwan een wetsvoorstel aangenomen dat het huwelijk voor paren van hetzelfde geslacht legaliseert. Dit is het hoogtepunt van tientallen jaren strijd voor de rechten van de LGBT-gemeenschap op dit kleine eiland.
De goedkeuring van dit wetsvoorstel betekent dat Taiwan het eerste land in Azië is dat het homohuwelijk legaliseert. LGBT-rechtenactivisten hopen dat dit proces zal leiden tot de legalisering van het homohuwelijk in meer landen en regio's.
Vrouwen in de LGBT-gemeenschap op het Chinese vasteland zeggen echter dat ze nog een lange weg te gaan hebben voordat ze dezelfde rechten hebben als die in Taiwan.
Dubbel verzet thuis en aan de grens
Hoewel de Chinese regering homoseksualiteit sinds 1997 uit het strafrecht heeft geschrapt, gaat de discriminatie van de LGBT-gemeenschap in het land gewoon door en recente ontwikkelingen wijzen op een toenemende vijandigheid tegenover deze minderheidsgroep.
Xiao Meili is een prominente Chinese feministische activiste en LGBT-activiste.
In een gesprek met de BBC zei ze dat de situatie voor LGBT-mensen op het Chinese vasteland anders is dan die in Taiwan en 'steeds slechter wordt'.
"Eerder dit jaar leek Sina Weibo '#les' hashtags die lesbianisme vertegenwoordigen te blokkeren. De 'Les Sky' groep op de sociale netwerksite Douban is ook privé gemaakt en verborgen voor openbare zoekopdrachten, wat zorgwekkend is."
Volgens LGBT-activisten in China werden vorig jaar twee vrouwen met regenboogsymbolen op hun kleding aangevallen door veiligheidsagenten in de beroemde kunstwijk 798 in Beijing.
De Taiwanese Liu Ting, 28, en Yang Xi, 31, een inwoner van het Chinese vasteland, zijn een stel dat momenteel op het vasteland woont en het nieuws van de legalisering van het homohuwelijk in Taiwan heeft hen met gemengde gevoelens achtergelaten.
De Taiwanese wet op het huwelijk tussen personen van hetzelfde geslacht is alleen van toepassing op Taiwanese staatsburgers. Als een van de partijen in een huwelijk niet Taiwanees is, wordt het huwelijk in Taiwan alleen erkend als het land waarvan de persoon de nationaliteit heeft het huwelijk tussen personen van hetzelfde geslacht ook toestaat.
Het stel ontmoette elkaar op Les Park, een app voor lesbische berichten op het Chinese vasteland, en werd al snel verliefd. In 2018 voltooiden ze hun huishoudelijke registratie als koppels van hetzelfde geslacht in Kaohsiung - een stad in het zuiden van Taiwan die sinds 2015 aanvragen accepteert.
Hun verblijfsvergunning is echter niet hetzelfde als een echt wettelijk erkend huwelijk en geeft hen beperkte rechten.
Volgens de nieuwe Taiwanese wet kunnen ze niet trouwen omdat China huwelijken tussen mensen van hetzelfde geslacht of burgerlijke verbintenissen niet erkent.
Hoewel Liu Ting bemoedigd is door het nieuws over de wetswijziging in Taiwan, maakt ze zich zorgen over haar toekomst en die van haar partner.
"Ik maak me meer dan ooit zorgen over de kwestie van het transnationale homohuwelijk, vooral omdat de relatie tussen China en Taiwan zo gespannen is. Als we uiteindelijk sterven, willen we dat de wet onze relatie erkent en willen we onze families kunnen beschermen," zei ze.
Dit is geen goede weg voor hen.
"Onze families zijn erg traditioneel en hebben beperkte informatie over de LGBT-gemeenschap. Ze associëren homoseksualiteit met AIDS, dus ze doen er alles aan om te voorkomen dat we samen zijn," zegt Yang Xi.
De twee hebben hard gewerkt onder de sterke weerstand van beide ouders, en Liu Ting's ouders besluiten eindelijk om Yang Xi te ontmoeten.
Door de gespannen relatie tussen Taiwan en China waren Yang Xi en Liu Ting een groot deel van hun relatie van elkaar gescheiden.
Als inwoner van het vasteland mag Yang Xi maar 15 dagen per keer in Taiwan verblijven.
Eerder dit jaar verhuisde Liu Ting naar het Chinese vasteland om met Yang Xi te gaan samenwonen. Het leven als LGBT-koppel op het Chinese vasteland is heel anders voor hen.
Twee werelden
"De LGBT-gemeenschap in Taiwan is veel volwassener en na tientallen jaren van pleiten door de media en verschillende LGBT-organisaties worden er al nieuwe maatregelen en wetten geïmplementeerd om mensen te beschermen tegen discriminatie," zei Liu Ting.
"Onze LGBT-groep in Wuhan moest samenkomen in een woongebouw," zei Yang Xi.
"Buren kunnen zelfs klagen