[Over de mars wil ik graag zeggen...] Fan Wan: De houding tegenover homoseksualiteit veranderen is een geestverruimende ervaring

Auteur: Fan Yun (universitair hoofddocent Sociologie, Nationale Universiteit Taiwan) 12 oktober 2012

In feite zijn er veel dingen die we niet weten. Als we die dingen lang geleden hadden geweten, zouden we dan heel anders naar de wereld en onszelf kijken?

Wat is een persoon? Wat is geslacht? Wat zijn menselijke verlangens? Hoe moeten we het geslacht van een mens bepalen? Hoe moeten we menselijke verlangens beperken? Wat is de prijs van deze bepalingen en beperkingen? Wie betaalt de prijs?

Het is gemakkelijk om deze belangrijke vragen als vanzelfsprekend te beschouwen terwijl we ons dagelijks leven leiden. We denken altijd dat we de antwoorden op deze vragen kennen. We denken dat we weten wat familie is, wat verlangens zijn, wat geslacht is, wat mensen zijn. Het is dat soort zelfingenomenheid dat de wereld tot een enge plek maakt. 

In mijn eerste jaar aan de universiteit las ik Mead's Gender and Temperament in een leerboek antropologie. De strekking van het werk was dat geslacht en temperament eigenlijk sociale en culturele constructies zijn - een klassieker, maar een die ons vandaag de dag nogal flauw in de oren klinkt. Later leerde ik dat Mead niet alleen een vrouwelijke academicus was, maar ook biseksueel. Ze was drie keer getrouwd in haar leven (die ze allemaal als succesvol beschouwde) en had verschillende lesbische relaties. Ook waren de primitieve samenlevingen die ze bestudeerde veel toleranter tegenover homoseksueel gedrag dan onze zogenaamde beschaafde samenlevingen. Deze dingen, die ik nu belangrijk vind, stonden niet in de schoolboeken en werden ook niet onderwezen door mijn leraren in die tijd. In die tijd was de eerste openlijke homoseksuele persoon in Taiwan, Qi Jiawei, net verschenen. In die tijd had ik alleen maar van homoseksualiteit gehoord, maar ik dacht (ten onrechte) dat ik niet omringd was door homoseksuelen.

Pas veel later begon mijn wereld te veranderen - ik werd wijzer, leerde niet alleen mijn eigen geschiedenis en die van anderen opnieuw kennen, maar begon ook een homoradar te kweken. Terugkijkend op dit proces ben ik het met Mead eens dat het veranderen van de houding ten opzichte van homoseksualiteit in wezen een geestverruimende ervaring is.

Het proces van het leren kennen van homo's en lesbiennes in Taiwan bevindt zich nog in de beginfase. In dit proces van kennismaking met homo's en lesbiennes hebben homo- en lesbische parades een zeer belangrijke rol gespeeld. Sinds 2003 zien we kleurrijke homoparades in de straten van Taipei. De collectieve verschijning van homo's op straat geeft de Taiwanese samenleving niet alleen de kans om te zien "wat het betekent om homo te zijn", maar geeft homo's uit alle hoeken van de Taiwanese samenleving ook de kans om anderen te zien, een kans om homo te zijn te zien als een soort trots en een kans om te voelen dat ze echt en krachtig bestaan (ook al is het maar voor een korte periode).

In 1969 gingen homoseksuele mannen voor het eerst de straat op in New York om te protesteren tegen politiegeweld en discriminatie van hen tijdens het Stonewall-incident in een homobar. De november daarop gingen 150 mannen in Londen de straat op om te protesteren tegen de criminalisering van seks van man op man (meer dan veertig jaar geleden was seks van man op man een misdrijf in veel landen, waaronder het VK, zie noot; tot op de dag van vandaag staat er op seks tussen mensen van hetzelfde geslacht tien jaar tot levenslang in landen als Birma, en zelfs de doodstraf in sommige landen in het Midden-Oosten en Afrika). Sydney, Brazilië, Taiwan, veel landen over de hele wereld, waaronder Vietnam, waar dit jaar de eerste LGBTQ-mars werd gehouden, en Myanmar, waar LGBTQ-mensen voor het eerst een bijeenkomst hielden. In Taiwan, gelukkig, slechts een paar jaar geleden, het geleidelijk overal verspreid, met inbegrip van Hualien, Taichung, Kaohsiung en andere plaatsen hebben hun eigen rally's.

Er is geen wet in Taiwan die homoseksualiteit expliciet strafbaar stelt, maar lange tijd heeft Taiwan homoseksualiteit bestraft door alle wetten en door homoseksualiteit niet te zien (of te doen alsof). Toen het onderwijs homoseksualiteit begon te zien in de context van gendereducatie, begonnen reactionaire krachten met extreme vooroordelen homoseksualiteit schaamteloos te stigmatiseren. Van onzichtbaar naar zichtbaar, homo's zijn al een decennium op straat. Veel activisten hebben toespraken gehouden, voordrachten gehouden, openbare hoorzittingen gehouden, films vertoond en online debatten gevoerd. Ze hebben onvermoeibaar gewerkt om vooroordelen in hun dagelijks leven te bestrijden, naar een dialoog gestreefd en de geesten van de gemeenschap geopend.

Het thema van de Taiwan LGBT March van dit jaar is "Revolutionary Marriage: Equal Rights in Marriage, Diversity in Partners". Dit thema geeft aan dat de LGBT-beweging in Taiwan een nieuwe mijlpaal in haar geschiedenis heeft bereikt, waarbij LGBT's niet alleen gezien willen worden, maar ook willen kiezen voor gelijke rechten in het huwelijk; daarnaast willen LGBT's ook gebruik maken van de diversiteit waarmee ze buiten het systeem zijn opgegroeid, en deze omzetten in voeding die de samenleving zal leiden tot verandering van het toch al rigide huwelijkssysteem.

Als "het stichten van een gezin" een fundamenteel recht is dat door de wet wordt gegarandeerd aan individuen in hun zoektocht naar geluk, dan vragen we de staat om het feit onder ogen te zien dat er niet slechts één weg naar geluk is. Er zijn vele mogelijkheden voor geluk.

Monogaam, man of vrouw, niet-mannelijk, met of zonder kinderen, en natuurlijk zowel alleenstaanden als meerpersoonsgezinnen. Geluk is niet langer een star pakket, het is open software. Het is aan elk individu, elk koppel, elk gezin om de relatie en verbintenis te kiezen die bij hen past, en om die te behouden.

Als samenleving zijn we geroerd door de toewijding van terminaal zieke kankerpatiënten die willen trouwen. Evenmin ontzeggen we criminelen van allerlei slag het recht om te trouwen. Heteroseksuelen die nooit het recht om te trouwen hebben verloren, kunnen zich moeilijk voorstellen hoe de dromen van homo's zo gewoon en toch zo ver weg kunnen zijn. Het is ook moeilijk voor ons, die nooit de contractvrijheid hebben genoten, om ons de mogelijkheid van een verbintenis tussen meervoudige koppels voor te stellen. De mars van dit jaar nodigt de gemeenschap uit om haar gedachten te bevrijden en haar harten te openen, want geluk vereist niet alleen de moed om te vechten voor gelijkheid en onderdrukking, maar ook de verbeeldingskracht om verder te kijken dan de grenzen van een vrij landschap. Als dit land echt geeft om het geluk van zijn burgers, dan moet het het recht van alle koppels die een gezin willen hebben om zich hun weg naar geluk voor te stellen en erover te onderhandelen, respecteren en erkennen.

De jaarlijkse mars is onderdeel van de homobeweging, maar de mars is niet de hele beweging. Als gezien worden als homo alleen mogelijk is op de dag van de mars; als uit de kast komen als homo alleen mogelijk is in een minderheidsgroep of voor een minderheid van mensen die daarvoor gekozen hebben; en als je na het verlaten van de mars en het terugkeren naar je werk, school of familie nog steeds niet in staat bent om op je eigen manier gezien en begrepen te worden, dan is er nog steeds een grote behoefte om onze samenleving en onze geest te verruimen en is er nog veel werk te doen voor onze beweging. Er is nog veel werk te doen voor onze beweging.

Vooruit, kameraden!

(Geschreven door Fan Yun op 20 september 2012)

Opmerkingen:

In het Verenigd Koninkrijk bijvoorbeeld werd Alan Turing, de vader van de computerwetenschap, die in juni van dit jaar (2012) zijn honderdste verjaardag vierde, in 1952 strafrechtelijk veroordeeld en gedwongen hormonale deprivatie te ondergaan toen hij professor wiskunde was aan de Universiteit van Manchester, nadat hij was gechanteerd vanwege homoseksueel gedrag.
Twee jaar later pleegde het genie dat de Britse geallieerden hielp vijandelijke codes te decoderen in de Tweede Wereldoorlog zelfmoord met een vergiftigde appel en in 2002 richtte de stad Manchester een standbeeld van hem op in een park met een appel in zijn hand tussen de Universiteit van Manchester, waar hij werkte, en de homobuurt van een homobar.
De tekst op het gietijzer luidt: Aran Turing, 1912-1954, vader van de computer, wiskundige, logicus, codebreker in oorlogstijd en opofferder van vooroordelen.
In 2009 bood de Britse premier Gordon Brown publiekelijk zijn excuses aan.

modieuze trend

Laatste Verhalen

nl_NLNederlands